2Doc: De Villamoord

Op 15, 16 en 17 januari werd de drieluik De Villamoord op NPO2 uitgezonden. Een documentaire over een grootscheepse gerechtelijke dwaling naar aanleiding van de Arnhemse Villamoord in 1998.

Het scenario volgens de recherche: 9 mannen beramen in 1998 een grote inbraak in een villa aan de Apeldoornseweg in Arnhem. De eigenaresse van de villa wordt van dichtbij door haar hoofd geschoten en overlijdt. Ook haar vriendin wordt beschoten, maar overleeft wonderwel.

Op basis van in feite één getuigenverklaring worden 9 overwegend Turkse mannen opgepakt. Ze verdwijnen uiteindelijk voor 5 tot 12 jaar achter de tralies, maar er blijven veel vragen open. Dave Kuils, een verdachte van Nederlandse komaf, pleegt zelfs zelfmoord als zijn veroordeling onherroepelijk blijkt. Hij houdt al die tijd vol onschuldig te zijn.

In De Villamoord stelt de maker Joost de Wijk de vragen die al lang gesteld hadden moeten worden. Want de beelden uit de meer dan 160 uur aan politieverhoren zijn ontluisterend. De verdachten worden tegen elkaar uitgespeeld en worden verleid om uitspraken te doen die pasten in het scenario dat de politie al had geschreven.

Opvallend is ook de rol van onderzoeksleider Ad Baars, die eerder al de Puttense moordzaak had ‘opgelost’. De ‘daders’ bleken later onschuldig te zijn, nadat ze al ze al vele jaren in de bak hadden gezeten.

In de serie is duidelijk te zien hoe een van de verdachten, Ömer, onder druk wordt gezet om 9 andere mannen aan te wijzen en een bekentenis af te leggen. Ook al had hij er niets mee te maken en bezat hij over geen enkele daderkennis.

Alternatieve scenario’s voor de moord leken in het geheel geen kans te krijgen en bewijsmateriaal werd opzij geschoven. Het is schokkend om te zien.

Dit zou weleens de grootste gerechtelijke dwaling in de geschiedenis van Nederland kunnen zijn. Vooralsnog geeft de politie geen duimbreed toe, maar de kans is aanzienlijk dat deze zaak in de toekomst heropend gaat worden.

Het levert wel een fascinerende documentaire op. De makers hebben goed gekeken naar Netflix-materiaal als Making a Murderer. Ook hier worden beelden van verhoren afgewisseld met luchtopnamen van het bosrijke gebied rond de Arnhemse villa, met close-ups van camera’s en draaiende tapes en met interviews met betrokkenen, waaronder Ömer, de advocaat van een aantal veroordeelden en een oud-rechercheur.

Knap werk van Joost van Wijk!